تحلیل فضایی خطر فرونشست با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری و سامانه اطلاعات جغرافیایی

چکیده

امروزه فرونشست به عنوان یکی از چالش های پیشروی بسیاری از شهرهای دنیا محسوب می شود، به نحوی که بیش از ۱۵۰ شهر بزرگ در دنیا با این مسئله روبرو هستند. در شهر تهران با جمعیت بیش از سیزده میلیون نفر نیز، با مسئلۀ ناپایداری زمین و سازه ها بر اثر عواملی مانند حفر تونلهای شهری و مترو، استخراج آب های زیرزمینی، سرعت زیاد شهرسازی و گسلها مواجه است. در این پژوهش پس از شناخت و تحلیل منطقه مطالعه ابتدا برای محاسبه ی میزان فرونشست از روش تداخل سنجی راداری استفاده شد که به این منظور تصاویر راداری سنتنیل۱ با فرمت SLC   به کار گرفته شد. برای تحلیل فضایی خطر فرونشست، بررسی ارتباط  نوع کاربری زمین با فرونشست و  وضعیت زیر ساخت های شهری دارای خطر فرونشست از تخمین تراکم کرنل و زون بندی آماری در ARCGIS Pro استفاده شد. بر اساس نقشه، محدوده مطالعاتی در طی این دوره تا حداکثر ۱۲ سانتی متر فرونشست داشته است که بیشترین میزان آن مربوط به مناطق غربی محدوده مطالعه بوده است. همچنین از ۹۱۰ منطقه مسکونی در مرز مطالعه، فقط ۱۴۴ منطقه مسکونی دارای فرونشست می باشند و مناطق مسکونی  موسی آباد، شهرک آزادیه، حصارک، قاسم آباد، خواجه ولی سفلی جزو روستاهای دارای بیشترین نرخ فرونشست هستند. در زون بندی کاربری‌هایاراضی بیشترین میزان فرونشست در کاربری‌هایشهری و کشاورزی وجود دارد. در تحلیل فضایی نرخ فرونشست از بین ۱۴۴ منطقه مسکونی که دارای فرونشست بودند، ۸۷ روستا در حریم دو کیلومتری از جاده قرار داشتند که در منطقه پر خطر فرونشست واقع شدند و باید برای این ۸۷ روستا که وضعیت بحرانی تری از نظر فاصله تا خطر فرونشست، نسبت به سایر روستا ها دارند، اقدامات لازم توسط مدیران و برنامه ریزان صورت بگیرد.

کلیدواژه: فرونشست، تداخل سنجی راداری، تحلیل فضایی، تهران، زلزله