بررسی گسترش تپه های ماسه ای و تعیین نوسانات حرارتی آنها با استفاده از تصاویر ماهواره ای

چکیده

مناطق بیابانی مساحت قابل توجهی از کره زمین را تشکیل می دهند. یکی از تیپ های مناطق بیابانی ایران تپه های ماسه ای می باشد. ارگ خارتوران یکی از بزرگترین تپه های ماسه ای در شمال شرق ایران می باشد که وزش بادهای شدید و به تبع آن انتقال ذرات خاک ناشی از آن، فعالیت ساکنان اطراف، مزارع کشاورزی و بطور کلی سلامتی انسان ها را به مخاطره می اندازد. لذا در این تحقیق به بررسی میزان گسترش ارگ خارطوران در بازه زمانی ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۷ با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست پرداخته شده است. بعلاوه از داده های حرارتی لندست و همینطور محصول MOD11C3 مادیس نوسانات دمایی منطقه مورد مطالعه بررسی شده است. به منظور طبقه بندی تصاویر لندست از روش SVM استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که ارگ خارتوران در بازه زمانی ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۲ به لحاظ ابعاد تغییر چندانی نداشته است. در حالیکه در فاصله سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۷ در حدود ۵۷۰۰ هکتار به مساحت آن افزوده شده است. که این افزایش عمدتاً در قسمت جنوب و جنوب غربی منطقه مورد مطالعه می باشد. از این رو مناطق مسکونی واقع شده در این منطقه در معرض تهدید تپه های ماسه ای قرار دارند. بررسی داده های حرارتی نیز نشان داد که به رغم افزایش ۵۷۰۰ هکتاری مساحت ارگ خارتوران، دمای منطقه روند افزایش را نشان نمی دهد که دلیل آن می تواند مساحت بسیار بالای ارگ خارتوران در مقایسه با مساحت اضافه شده در بازه زمانی ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۷ باشد.

واژگان کلیدی: تپه های ماسه ای، خارتوران، سنجش از دور، بررسی تغییرات